ขั้นตอนการออกแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐาน (Game-based Teaching)

ขั้นตอนการออกแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐาน (Game-based Teaching)

ทฤษฎี การ จัดการ เรียน รู้ โดยใช้เกมเป็นฐาน

การเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐาน (Game- Based Learning การจัดการเรียนรู้โดยใช้เกม คือวิธีการที่ช่วยให้ผู้เรียนได้เรียนรู้เนื้อหาด้วยความสนุกสนานมีความสุขกับการเรียน บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์ในการนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐานด้วยบูรณาการเทคโนโลยีเกมคอมพิวเตอร์ โดยทำการสำรวจจากงานวิจัยและเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการจัดการเรียนรู้ โดยใช้เกมเป็นฐานด้วยบูรณาการเทคโนโลยีเกมคอมพิวเตอร์ ซึ่งการบูรณาการโดยใช้เกมคอมพิวเตอร์เป็นสื่อในการจัดการเรียนรู้สามารถดึงดูดความสนใจของผู้เรียนได้ เนื่องจากเกมเป็นสื่อที่สร้างความสนุกสนานให้กับผู้เรียนพร้อมกับผู้สอนสามารถสอดแทรกเนื้อหาสาระของรายวิชาให้กับผู้เรียนผ่านเกมได้ ซึ่งจะเป็นการช่วยพัฒนาผู้เรียนทำให้ผู้เรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูง สามารถนำมาใช้ได้ทั้งการเรียนการสอนในห้องเรียนตามปกติและการสอนออนไลน์ (ณัฏฐา ผิวมา, 2564)

ความแตกต่างของการสอนแบบการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) การสอนโดยใช้เกมเป็นฐาน (Game-based Teaching Approach)

ขั้นตอนในการออกแบบกิจกรรมสําหรับการสอนโดยใช้เกมเป็นฐาน

ขั้นตอนการออกแบบการจัดการเรียนรู้ โดยใช้เกมเป็นฐาน (Game-based Teaching) ดังนี้

ขั้นตอนการออกแบบการจัดการเรียนรู้ โดยใช้เกมเป็นฐาน (Game-based Teaching)

ขั้นตอนที่ 1: กําหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ (Identify learning objectives)

ขั้นตอนแรก คือ การกําหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ที่ผู้สอนต้องการให้ผู้เรียนบรรลุผ่านกิจกรรมตามเกม ระบุความรู้และทักษะที่คุณต้องการให้ผู้เรียนได้รับและให้แน่ใจว่าพวกเขาสอดคล้องกับเป้าหมายการเรียนรู้โดยรวมของหลักสูตรหรือหลักสูตร

ขั้นตอนที่ 2: เลือกเกมที่เหมาะสม (Select appropriate games)

เลือกเกมที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์การเรียนรู้ ตอบสนองความต้องการ และความชอบของผู้เรียน มีความเหมาะสมที่จะสามารถส่งเสริมสนับสนุนให้สามารถบรรลุวัตถุประสงค์การเรียนรู้ที่ผู้สอนกําหนดไว้ พิจารณาเกมที่ตรงกับความต้องการ และความสนใจของผู้เรียน และมอบประสบการณ์การเรียนรู้ที่น่าสนใจ และท้าทาย ผู้สอนสามารถค้นหาเกมออนไลน์ หรือปรึกษากับนักการศึกษา ผู้เชี่ยวชาญ หรือนักออกแบบเกมคนอื่น ๆ เพื่อค้นหาตัวเลือกที่ดี และเหมาะสมที่สุด

ขั้นตอนที่ 3: ออกแบบกิจกรรมตามเกม (Design game-based activities) 

พัฒนากิจกรรมการเรียนรู้ในเกมที่เลือกให้เข้ากับประสบการณ์การเรียนรู้ของผู้เรียน ควรวางแผนว่าผู้สอนจะแนะนําเกมอย่างไรจะเล่นอย่างไร และจะสอดคล้องเข้ากับหลักสูตรโดยรวมอย่างไร ซึ่งอาจรวมถึงการแสดงบทบาทสมมติ การจําลองสถานการณ์ และงานแก้ปัญหา เพื่อพัฒนาประสบการณ์ในการเรียนรู้ หรือพัฒนาทักศะต่าง ๆ  ตรวจสอบให้แน่ใจว่าได้เพิ่มคําแนะนํา ความคาดหวัง และขั้นตอน วิธีการประเมินของผู้เรียนที่ชัดเจนเพื่อให้แน่ใจว่าผู้เรียนเข้าใจเป้าหมาย และวัตถุประสงค์ของกิจกรรม

ขั้นตอนที่ 4: ให้คําแนะนําและการสนับสนุน (Provide guidance and support) 

วางแผนการให้คําแนะนํา และการสนับสนุนกิจกรรมการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียนตลอดกิจกรรมตามเกม ควรมีการวางแผนในการอำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ ส่งเสริมการทํางานร่วมกัน และการทํางานเป็นทีม รวมถึงการให้ข้อเสนอแนะในเวลาที่เหมาะสม โดยอาจมีการเตรียมคําแนะนํา แหล่งข้อมูล และสื่ออื่น ๆ ผู้สอนควรรวบรวมวัสดุที่จําเป็น เช่น กระดานเกมการ์ด และชิ้นส่วนต่าง ๆ รวมถึงสื่อการสอนเพิ่มเติม เพื่อสนับสนุนกิจกรรม ตรวจสอบให้แน่ใจว่าทุกอย่างได้รับการจัดระเบียบ และผู้เรียนสามารถเข้าถึงได้ง่าย เพื่อให้ผู้เรียนใช้ในระหว่างกิจกรรม เพื่อช่วยให้ผู้เรียนเริ่มต้นใช้งานตามภาระกิจในเกม และให้การสนับสนุนตลอดกระบวนการทั้งหมด

ขั้นตอนที่ 5: ทบทวน และประเมินผล (Review and Refine) 

กระตุ้นให้ผู้เรียนได้ไตร่ตรองประสบการณ์จากการเรียนรู้ และประเมินความก้าวหน้าด้วยตัวของผู้เรียนเองจากวัตถุประสงค์การเรียนรู้ ผู้สอนอาจใช้ข้อเสนอแนะจากผูเรียน เพื่อทบทวนกิจกรรม และทําการปรับเปลี่ยน แนวทางการสอนตามเกมในอนาคต

อย่าลืมสอดแทรกการพัมนาความคิดสร้างสรรค์ที่สนุกสนาน และเปิดรับการทดลองเมื่อออกแบบกิจกรรมตามเกม ด้วยการผสมผสานเกมเข้ากับแนวทางการสอนของผู้สอน โดยอาจเพิ่มการมีส่วนร่วม และสร้างแรงจูงใจให้กับผู้เรียน ในขณะเดียวกันก็ส่งเสริมทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณในการแก้ปัญหา และการทํางานร่วมกัน

โดยรวมแล้ววิธีการสอนตามเกมนี้ออกแบบมาเพื่อสร้างสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ที่สนุกสนาน และมีส่วนร่วมซึ่งส่งเสริมการมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันช่วยเพิ่มทักษะการคิดเชิงวิพากษ์ การแก้ปัญหา และการอํานวยความสะดวกในการเรียนรู้ที่มีความหมายกับผู้เรียน

ตัวอย่างของกิจกรรมที่รวมการเรียนรู้แบบแอคทีฟและวิธีการสอนตามเกม

เกม: ปิงปอง

วัตถุประสงค์การเรียนรู้:

1. พัฒนาทักษะการประสานงานระหว่างมือ ตา และการเคลื่อนไหว

2. ส่งเสริมการออกกำลังกาย และการใช้ชีวิตที่มีสุขภาพดี

3. ส่งเสริมการทำงานเป็นทีม และการสื่อสาร

กิจกรรม

1. แบ่งนักเรียนออกเป็นสองทีม

2. จัดโต๊ะปิงปองในห้องเรียน หรือโรงยิม

3. ให้ลูกปิงปอง และไม้พายแก่แต่ละทีม

4. สั่งให้ทีมเล่นเกมปิงปองโดยแต่ละทีมผลัดกันเสิร์ฟลูก

5. ส่งเสริมให้ทีมใช้การสื่อสาร และการทํางานเป็นทีมเพื่อชนะเกม

6. หลังจบเกม ผู้สอนเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ไตร่ตรอง หรือทบทวนประสบการณ์ และอภิปรายว่าผู้เรียนได้ใช้กลยุทธ์การเรียนรู้ใด ในระหว่างการทำกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยเกมได้อย่างไร

การประเมิน

ประเมินผู้เรียนเกี่ยวกับความสามารถในการแสดง ทักษะการประสานงานระหว่างมือกับตา ทักษะการทํางานเป็นทีม และทักษะการสื่อสารระหว่างเกม นอกจากนี้ผู้สอนยังสามารถประเมินการอภิปรายสะท้อนผลของผู้เรียนเพื่อตรวจสอบว่าผู้เรียนเข้าใจวัตถุประสงค์การเรียนรู้ และมีความสามารถในการใช้กลยุทธ์ และแนวทางการเรียนรู้ในระหว่างร่วมกิจกรรมได้ดีเพียงใด

อย่าลืมปรับกิจกรรมให้เข้ากับอายุ และระดับทักษะของผู้เรียน รวมถึงการตรวจสอบให้แน่ใจว่ามีมาตรการความปลอดภัยในระหว่างเกม ผู้สอนยังสามารถปรับเปลี่ยนเกมเพื่อเพิ่มความซับซ้อน หรือความท้าทายให้ตรงกับวัตถุประสงค์การเรียนรู้ และผลลัพธ์ที่ต้องการได้ตามความเหมาะสม

เกม: Math Rumble

ขั้นตอนการออกแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐาน (Game-based Teaching)
ที่มา :: http://nokkrajok-math-loei.blogspot.com/2011/09/blog-post.html

วัตถุประสงค์การเรียนรู้:

1. พัฒนาทักษะทางคณิตศาสตร์ เช่น การบวก การลบ การคูณ และการหาร

2. ส่งเสริมการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และทักษะการแก้ปัญหา

2. ส่งเสริมการทํางานเป็นทีม และการสื่อสาร

กิจกรรม:

1. แบ่งนักเรียนออกเป็น 2 ทีม

2. สร้างกระดานปัญหาคณิตศาสตร์ที่มีปัญหาทางคณิตศาสตร์ที่แตกต่างกันตามระดับชั้นของผู้เรียน

3. แต่ละทีมจะส่งผู้เล่นทีละคนไปยังคณะกรรมการ

4. ผู้เล่นคนแรกที่แก้ปัญหาได้อย่างถูกต้องจะได้รับ 1 คะแนนสําหรับทีมของพวกเขา

5. หากผู้เล่นตอบไม่ถูกต้องอีกทีมหนึ่งจะได้รับโอกาสในการแก้ปัญหาเดียวกัน และรับคะแนน

6. หลังจากแต่ละรอบผู้เล่นจะสลับบทบาทจนกว่าผู้เรียนทุกคนจะมีโอกาสเล่น

7. ทีมที่มีคะแนนมากที่สุดในตอนท้ายของเกมจะเป็นผู้ชนะ

การประเมิน:

ประเมินความสามารถของผู้เรียนในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์การคิดอย่างมีวิจารณญาณ และทักษะการแก้ปัญหา นอกจากนี้ผู้สอนยังสามารถประเมินการทํางานเป็นทีม และทักษะการสื่อสารของผู้เรียนในขณะที่ผู้เรียนทํางานร่วมกันเพื่อแก้ปัญหา และแข่งขันในเกม

อย่าลืมปรับเกมให้ตรงกับวัตถุประสงค์การเรียนรู้ และระดับทักษะของผู้เรียน ผู้สอนยังสามารถปรับเปลี่ยนเกมเพื่อเพิ่มความซับซ้อน หรือความท้าทายให้ตรงกับวัตถุประสงค์การเรียนรู้ และผลลัพธ์ที่ต้องการ ตรวจสอบให้แน่ใจว่าได้ให้คําแนะนําความคาดหวัง และการประเมินที่ชัดเจนเพื่อให้แน่ใจว่าผู้เรียนเข้าใจเป้าหมายและวัตถุประสงค์ของกิจกรรม

ประโยชน์ที่ได้จากการเรียนการสอนด้วยเกม

ประโยชน์ของการเรียนรู้ผ่านเกมมีจุดเด่น คือ สามารถสร้างการมีส่วนร่วมระหว่างผู้เรียนแต่ละคน ผู้เรียนสามารถสร้างปฏิสัมพันธ์ต่อกันและกัน สามารถให้ความคิดเห็นของคนที่หลากหลายรวมกันเป็นเป้าหมายเดียวกันได้ เปิดโอกาสในการรับรู้เนื้อหา สามารถเชื่อมโยงความรู้เข้ากับสภาพแวดล้อมจริงได้ ลดความแกต่างระหว่างผู้เรียนแต่ละคน เกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง จะเห็นได้ว่าเกมเพื่อการเรียนรู้เป็นสื่อการสอนที่สามารถทำให้ผู้เรียนสนใจและเปิดกว้างในการรับรู้ อีกทั้งยังได้ในเรื่องการแลกเปลี่ยนระหว่างผู้เรียน การมีส่วนร่วม เป็นสื่อที่น่าสนใจในการนำเอามาพัฒนาการเรียนรู้ให้กับผู้เรียนได้ (รูปนนท์ สุวรรณนิษฐ์, 2560) นอกจากนี้เกมมีประโยชน์ต่อผู้เรียน คือ ช่วยเร้าความสนใจของผู้เรียน เกิดความสนุกสนาน ผ่อนคลายความตึงเครียด มีความเข้าใจในเนื้อหาเพิ่มมากขึ้น ได้ฝึกทักษะด้านต่าง ๆ ส่งเสริมความสามัคคี การทำงานร่วมกัน ฝึกให้ผู้เรียนมีวินัยในตนเองและทำให้ผู้เรียนมีเจตคติที่ดีในการเรียน (ประภาศิริ ปราโมทย์, 2561)

ขอบคุณที่มา ::

ณัฏฐา ผิวมา การจัดการเรียนรู้โดยใช้เกมเป็นฐานด้วยบูรณาการเทคโนโลยีเกมคอมพิวเตอร์ บทความวิชาการ วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชพฤกษ์ 2564